Μαστογραφία και άλλες Εξετάσεις Προσυμπτωματικού Ελέγχου για τα Προβλήματα του Μαστού - Mammography and Other Screening Tests for Breast Problems

Γυναικολογία, Μαστός, Μπαρτζιώκας Αθανάσιος, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος, Τρίκαλα

Τι είναι η εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου;

Η εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό παθήσεων σε άτομα που δεν εμφανίζουν σημεία ή συμπτώματα. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατή η έγκαιρη θεραπεία.

Γιατί είναι σημαντικός ο προσυμπτωματικός έλεγχος του μαστού;

Στις αναπτυγμένες χώρες περίπου μία στις οκτώ γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού μέχρι την ηλικία των 75 ετών. Ο τακτικός προσυμπτωματικός έλεγχος του μαστού μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του καρκίνου σε πρώιμο και πιο ιάσιμο στάδιο. Με τον προσυμπτωματικό έλεγχο μπορούν επίσης να εντοπιστούν προβλήματα στον μαστό, τα οποία δεν είναι καρκίνος.

Τι είναι η μαστογραφία;

Η μαστογραφία είναι το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιείται κατά τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του μαστού και άλλα προβλήματα. Η μαστογραφία χρησιμοποιεί την τεχνολογία των ακτίνων Χ για την απεικόνιση των μαστών. Οι εικόνες που δημιουργούνται ονομάζονται μαστογραφία. Ένας ιατρός-ακτινολόγος ερμηνεύει τις εικόνες.

Γιατί πραγματοποιείται η μαστογραφία;

Η μαστογραφία πραγματοποιείται για δύο λόγους:

1) ως εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνο του μαστού στις γυναίκες που δεν έχουν σημεία ή συμπτώματα της νόσου, και

2) ως διαγνωστική εξέταση για τον έλεγχο διογκώσεων ή άλλων συμπτωμάτων που έχετε εντοπίσει μόνη σας ή έχει εντοπίσει ο μαιευτήρας-γυναικολόγος σας ή κάποιος άλλος γιατρός που σας φροντίζει. Στο άρθρο αυτό εστιάζουμε στη μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου.

Τι προετοιμασία πρέπει να κάνω για τη μαστογραφία;

Την ημέρα της εξέτασης δεν πρέπει να χρησιμοποιήσετε πούδρες, λοσιόν ή αποσμητικά. Τα περισσότερα από αυτά τα προϊόντα περιέχουν ουσίες που μπορούν να εμφανιστούν στην ακτινογραφία. Αυτό θα δυσχεράνει την ερμηνεία της μαστογραφίας σας.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας μαστογραφίας;

Θα χρειαστεί να γδυθείτε τελείως από τη μέση και πάνω και να φορέσετε μια ποδιά. Θα σας ζητηθεί να σταθείτε μπροστά από μια συσκευή ακτίνων Χ. Ο ένας μαστός σας θα τοποθετηθεί ανάμεσα σε δύο επίπεδες πλαστικές πλάκες. Θα αισθανθείτε έντονη πίεση στον μαστό σας. Οι πλάκες θα πλατύνουν τον μαστό σας όσο το δυνατόν περισσότερο, έτσι ώστε να είναι δυνατή η απεικόνιση μεγαλύτερης ποσότητας ιστού. Τα βήματα αυτά θα επαναληφθούν για τη λήψη μιας πλευρικής απεικόνισης του μαστού. Στη συνέχεια, θα εξεταστεί ο άλλος μαστός.

Είναι επώδυνη η μαστογραφία;

Η πίεση από τις πλάκες προκαλεί συχνά πόνο στους μαστούς. Ωστόσο, η δυσφορία αυτή είναι σύντομη. Εάν εξακολουθείτε να έχετε περίοδο, καλό θα είναι να κάνετε την εξέταση κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ακριβώς μετά την περίοδό σας. Οι μαστοί είναι συχνά λιγότερο ευαίσθητοι μετά την περίοδό σας.

Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα;

Οι ακτινολόγοι χρησιμοποιούν ένα σύστημα που ονομάζεται BI-RADS για την ταξινόμηση των αποτελεσμάτων της μαστογραφίας. Θα εκχωρηθεί μια βαθμολογία στο αποτέλεσμα της μαστογραφίας προσυμπτωματικού ελέγχου σας. Οι βαθμολογίες κυμαίνονται από 0 έως 5 και ερμηνεύονται ως εξής:

0: Απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες. Μπορεί να χρειαστείτε μια επαναληπτική μαστογραφία πριν να είναι δυνατή η εκχώρηση βαθμολογίας.

1: Δεν παρατηρείται κάτι μη φυσιολογικό. Πρέπει να συνεχίσετε να πραγματοποιείτε τις εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου ρουτίνας.

2: Παρατηρούνται καλοήθη ευρήματα, όπως π.χ. κύστεις. Πρέπει να συνεχίσετε να πραγματοποιείτε τις εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου ρουτίνας.

3: Υπάρχει ένα εύρημα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι καρκίνος. Πρέπει να υποβληθείτε σε επαναληπτική μαστογραφία εντός 6 μηνών.

4: Υπάρχει ένα εύρημα, το οποίο υπάρχει πιθανότητα να είναι καρκίνος. Μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε βιοψία.

5: Υπάρχει ένα εύρημα, το οποίο είναι εξαιρετικά πιθανό να είναι καρκίνος. Θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε βιοψία.

Στην έκθεση της μαστογραφίας αναφέρεται ο όρος «πυκνότητα μαστού». Τι είναι αυτό;

Ο μαστός παίρνει το σχήμα του από τον ινώδη ιστό και το λίπος. Όταν οι μαστοί είναι πυκνοί, έχουν περισσότερο ινώδη ιστό και λιγότερο λίπος. Η πυκνότητα των μαστών είναι ένα φυσιολογικό και συχνό εύρημα στις μαστογραφίες, αλλά μπορεί να δυσχεράνει τον εντοπισμό ενός καρκίνου από τον ακτινολόγο. Εάν η έκθεσή σας αναφέρει ότι έχετε πυκνούς μαστούς, ο μαιευτήρας-γυναικολόγος ή ένας άλλος επαγγελματίας υγείας μπορεί να σας προτείνει άλλες εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου, επιπροσθέτως της μαστογραφίας.

Τι σημαίνει να είσαι σε κατηγορία μέσου κινδύνου για καρκίνο του μαστού;

Μια γυναίκα μπορεί να διατρέχει υψηλό κίνδυνο για καρκίνο του μαστού εάν έχει συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, καρκίνου των ωοθηκών ή άλλων κληρονομικών τύπων καρκίνου· μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2· ακτινοθεραπεία στον θώρακα σε νεαρή ηλικία· και ιστορικό αποτελεσμάτων υψηλού κινδύνου σε βιοψία μαστού. Οι γυναίκες χωρίς αυτούς τους παράγοντες κινδύνου ανήκουν στην κατηγορία μέσου κινδύνου.

Πότε πρέπει να ξεκινήσω να υποβάλλομαι σε μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου;

Για γυναίκες στην κατηγορία μέσου κινδύνου για καρκίνο του μαστού, η μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου συνιστάται κάθε 1-2 έτη, ξεκινώντας από την ηλικία των 40 ετών. Εάν δεν έχετε ξεκινήσει ήδη αυτές τις εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου στη δεκαετία των 40, πρέπει να τις ξεκινήσετε το αργότερο μέχρι την ηλικία των 50 ετών. Οι εξετάσεις αυτές πρέπει να συνεχιστούν τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 75 ετών.

Πόσο ακριβή είναι τα αποτελέσματα της μαστογραφίας προσυμπτωματικού ελέγχου;

Όπως όλες οι εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου, η μαστογραφία δεν είναι αλάνθαστη. Η μαστογραφία μπορεί να μην εντοπίσει έναν καρκίνο, ακόμη και όταν αυτός υπάρχει. Εάν τα αποτελέσματα δεν δείξουν καρκίνο, αλλά εσείς έχετε όντως αυτή τη νόσο, αυτό ονομάζεται ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα. Τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα μπορούν να οδηγήσουν σε καθυστέρηση της θεραπείας.

Η μαστογραφία μπορεί επίσης να δείξει κάτι που θεωρείται καρκίνος, αλλά τα αποτελέσματα των συμπληρωματικών εξετάσεων δείχνουν ότι δεν είναι. Αυτό ονομάζεται ψευδώς θετικό αποτέλεσμα. Οι συμπληρωματικές εξετάσεις μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία και άγχος.

Πώς πραγματοποιείται η κλινική εξέταση του μαστού;

Ο μαιευτήρας-γυναικολόγος σας ή ένας άλλος επαγγελματίας μπορεί να εξετάσει τους μαστούς σας κατά τη διάρκεια των ελέγχων ρουτίνας. Αυτό ονομάζεται κλινική εξέταση του μαστού. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορεί να είστε ξαπλωμένη ή να στέκεστε όρθια. Οι μαστοί ελέγχονται για ενδεχόμενες αλλαγές στο μέγεθος ή το σχήμα, ζάρες, κοιλώματα ή ερυθρότητα του δέρματος. Ο μαιευτήρας-γυναικολόγος σας ή ένας άλλος επαγγελματίας μπορεί να ψηλαφήσει για να εντοπίσει τυχόν αλλαγές στους μαστούς και στην περιοχή της μασχάλης.

Πόσο συχνά πρέπει να υποβάλλομαι σε κλινική εξέταση του μαστού;

Για τις γυναίκες που διατρέχουν μέσο κίνδυνο καρκίνου του μαστού και δεν έχουν συμπτώματα, συνιστώνται τα εξής:

• Κλινική εξέταση του μαστού κάθε 1-3 έτη για τις γυναίκες ηλικίας 25-39 ετών
• Κλινική εξέταση του μαστού κάθε χρόνο για τις γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω

Τι είναι η αυτοεξέταση του μαστού;

Η αυτοεξέταση του μαστού ενισχύει την επίγνωση της γυναίκας όσον αφορά το τι είναι φυσιολογικό για τους μαστούς της, έτσι ώστε να είναι σε θέση να εντοπίσει ενδεχόμενες αλλαγές, ακόμα και μικρές, και να τις αναφέρει στον μαιευτήρα-γυναικολόγο της ή σε κάποιον άλλον επαγγελματία υγείας.

Γιατί είναι σημαντική η αυτοεξέταση του μαστού;

Ο καρκίνος του μαστού εντοπίζεται συχνά από την ίδια τη γυναίκα. Αυτό συμβαίνει σχεδόν στις μισές περιπτώσεις καρκίνου του μαστού σε γυναίκες 50 ετών και άνω. Σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 50 ετών, πάνω από το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού εντοπίζονται από τις ίδιες τις γυναίκες.